Po upadku w 1525 roku (w wyniku sekularyzacji Prus) państwa zakonnego, następcą komtura na ostródzkim zamku został starosta, czyli podlegający władzy świeckiej, mianowany przez króla urzędnik. Jego zadaniem było zarządzanie majątkiem wchodzących w skład starostwa terenów, nadzór nad szkolnictwem, Kościołem, sądownictwem pierwszej instancji i policją. Mieszkał na zamku i odpowiadał za jego stan, a w szczególności zdolność do obrony w przypadku zagrożenia.
Ostródzki „pałacyk”, czyli Willa Gladtke
Na przełomie XIX i XX wieku Ostróda przeżywała boom budowlany, związany z rozwojem przemysłu i kolejnictwa, a co za tym idzie ze wzrostem liczby ludności. To wtedy powstało w mieście wiele secesyjnych i secesyjno-eklektycznych kamienic, których architektura odzwierciedlała gust i zasobność portfeli bogatego mieszczaństwa. Po „festiwalu ognia”, jaki urządziła w Ostródzie okupująca miasto zwycięska Armia Czerwona, pozostało ich zaledwie kilka. Jedną z nich jest pieszczotliwie nazywana przez ostródzian „pałacykiem” Willa Gladtke.
Zamek krzyżacki
Zamek (ul. Mickiewicza 22). Pierwsza wzmianka o drewnianej warowni pochodzi z około 1300 roku. Prawdopodobnie stanęła ona w miejscu gdzie przedtem było pruskie grodzisko. Kolejną budowlę, pewnie już ceglaną, wzniesiono na tym miejscu w latach 1349-70, kiedy komturstwem ostródzkim rządził Günter von Hohenstein. Po najeździe Litwinów w 1381 roku pod wodzą księcia Kiejstuta i spaleniu zamku, ponownie odbudowano go w latach 1407-10. Wtedy został otoczony murem i fosą.
Ostródzki szpital
W 1923 roku miasto przejęło od wojska zabudowania lazaretu garnizonowego i urządziło tam szpital powiatowy. Z tamtego kompleksu budynków zachowały się do dzisiaj tylko obecny dom mieszkalny przy ulicy Drwęckiej i gmach mieszczący internat SOSW im. Marii Konopnickiej przy ulicy Grunwaldzkiej.
10 ciekawostek o ostródzkim Starym Ratuszu
Po ponad siedemdziesięciu latach, do centrum Ostródy wraca Stary Ratusz. Nowy budynek pośrodku Placu Tysiąclecia nawiązuje swoim wyglądem do staromiejskiego ratusza po ostatniej przebudowie w 1927 roku. Przed zniszczeniem zaraz po II wojnie światowej, był on jednym z najbardziej charakterystycznych i najczęściej fotografowanych obiektów w Ostródzie. Budynek ma też ciekawą historię.
Fontanna- Pomnik Jedności Europejskiej (d. Trzech Cesarzy)
Tak się zdarzyło, że w 1888 roku panowało w Prusach kolejno trzech cesarzy: Wilhelm I (1797-1888), Fryderyk III (1831-1888) i Wilhelm III (1859-1941). Dziewiętnaście lat później, 19 sierpnia 1907 roku, uroczyście odsłonięto w Ostródzie poświęcony im pomnik-fontannę. Dlaczego właśnie wtedy, skoro nie była to żadna okrągła rocznica?
Gmach Szkoły Podstawowej nr 2
W 1860 roku radni miejscy postanowili wybudować w Ostródzie nową szkołę. Nowoczesną i przestronną, z dużymi oknami, zapewniającymi dobre oświetlenie klas. Chcieli, aby „miała przyjemny wygląd i służące swym celom wyposażenie”. I co najmniej 120 stóp długości. Ogłoszono konkurs, autor najlepszego projektu miał obiecane 50 talarów nagrody.